Sipagetti

İngilizce bilmek günümüzde dünya ile bağlanmak, kaliteli şirketlerde çalışmak, hatta kendi işinizi başarıyla yönetmek için bile olmazsa olmaz hale gelmiştir. Peki, dünya üzerinde, Fransa'dan İspanya'ya, Portekiz’den, Hollanda'ya bu kadar sömürgeci devlet var olmuşken neden bu ülkelerin dilleri değil de İngilizce hakim dil olmuştur?

"Çünkü ABD'nin resmi dili İngilizce" dediğinizi duyar gibiyim. Haklısınız da ama Amerika kıtasını ilk İspanyol ve Portekizliler sömürgeleştirmeye başlamışken nasıl oldu da İngilizler yarışa geriden başlayıp hem sömürgecilikte diğer ülkeleri geride bıraktı hem de gelecekte İngilizcenin dünya dili olmasının yolunu açacak olan Kuzey Amerika'nın İngilizce konuşmasını sağladı?

Tarih 1580'leri gösteriyor; İspanyollar ve Portekizliler denizlere hükmediyor. Portekiz günümüz Brezilyasını sömürgeleştirirken, İspanyollar ise Güney Amerika'nın kalanını ve Orta Amerika’yı kolonileştirmiş durumda. İspanya güçlü, İspanya zengin ve İspanya Katolik!

İngiltere ise İspanya kadar güçlü olmaya çalışan, Protestan bir krallık. Başlarında, İngiltere’yi belki de İngiltere yapan Kraliçe 1. Elizabeth var. İspanyollar, Papa'nın da gazlamalarıyla mezhep konusunda İngiltere ile gerginlikler yaşıyorlar. İspanyollar, İrlanda da Katolikleri desterklerken, İngilizler ise o zaman İspanyol işgali altındaki Hollanda’da Protestanları destekliyor. Mezhep gerginlikleri yetmezmiş gibi bir de İngilizlerin Atlantik ticaretinde İspanyollara rakip olmaya başlamasıyla o zamanki İspanya kralı Philip yumruğunu masaya vurup, İngiltere’yi işgal etmeye karar veriyor.

Kral Philip 130 gemiden ve 30.000 denizciden oluşan dev bir Armada oluşturuyor. Armadanın başına tecrübeli bir amirali olan Alvaro de Bazan geçecekken kendisi sefer öncesi vefat edince yerine Alonzo Perez de Guzman geçiriliyor. Guzman tecrübeli ve soylu bir asker ama hiç denizcilik tecrübesi yok. Tarihin en görkemli donanmasının başına tabiri caizse "karacı" bir general atayan Philip, işgali 1588 yılında başlatıyor. İspanyol gemileri önce İspanya işgali altındaki Hollanda'da demirleyip oradan aldıkları takviye orduyla İngiltere'ye saldıracaklardı.

İspanyol gemileri İngiltere açıklarına geldiklerinde onları sayıca kalabalık ama silah gücü olarak yarı yarıya daha az bir İngiliz donanması karşılıyor. İngiliz gemilerinin topları sayıca az olsa da menzilleri daha uzun. Birkaç gün boyunca süren karşılıklı top atışlarıyla, İngilizler İspanyol Armadasının İngiliz sahillerine yaklaşmasına izin vermiyor. İspanyollar, Fransa sahilinde Calais bölgesine geri çekilip, hilal şeklinde savunma formasyonunda demirliyor.

İspanyolların demirlemesini ve kendi lehlerinde esmeye başlayan rüzgarı fırsat bilen İngilizler, 8 adet eski gemiyi patlayıcıyla doldurup demirlemiş olan İspanyol donanmasının üzerine gönderip, Game of Thrones'a göz kırpıyorlar. İspanyol gemilerinin hiç biri yanmasa da çıkan panikte gemilerin çoğu demir halatlarını kesip ters yönde esen rüzgarda savunma formasyonlarını bozmak zorunda kalıyor. Tam bu esnada İngiliz donanması arkalarına aldıkları rüzgarla beraber savunma formasyonu bozulan İspanyollara saldırıya geçiyor. "Battle of Gravelines" olarak bilinen bu deniz savaşını İngilizler kazanıp, kalan İspanyol gemilerini tehlikeli kuzey sularına kaçmaya mecbur ediyor. Savaş sonunda İngilizlerin toplam can kaybı 50 iken, İspanyollar 2000 kayıp veriyor.

Savaşın sonucunu belirleyen en önemli iki ince nokta aslında yaşandığı yıldan bağımsız olarak şu anda ve gelecekte insanlığın kulağına küpe olmalıdır:

1) Liyakat: Çok görkemli bir donanma kurabilirsin, on binlerce denizci ve karacı asker de toplayabilirsin ve hatta tüm askerlerini Papa'da kutsayabilir. Fakat sen o görkemli donanmanın başına sırf soylu ve saraya yakın diye "karacı" bir general koyarsan, donanma etkili kullanılamaz.

2) Fırsatı Doğru Kullanabilmek: İngilizlerin İspanyol donanmasını tarumar etmesi, rüzgarın İngilizler lehine esmesiyle gerçekleşiyor. Tecrübeli ve gerçekten denizci amirallere sahip İngilizler rüzgarın yönü değişince tereddüt etmeden, Kraliçeden ikinci bir emir beklemeden inisiyatif kullanarak çok değerli bir zafer elde ediyor.

Bu savaş ve İspanyol işgalinin geri püskürtülmesi İngilizlere denizlerin kapısını açan ve İngiliz sömürgeciliğinin hız kazanmasına neden olan savaş oluyor. Eğer İspanyollar başarılı olup İngiltereyi işgal edebilseydi, İspanya hem kıta Avrupa'sına hem de tüm Amerikan kolonilerine hükmedebilecek ve muhtemelen bizim bildiğimiz anlamda Amerika Birleşik Devletleri asla kurulamayacaktı. Dünya, en azından uzunca bir süre, çok güçlü bir İspanyol İmparatorluğu tarafından yönetilecek ve her halükarda şuan yaşadığımız dünyadan çok daha farklı bir dünya da yaşıyor olacaktık.

Bir sonraki yazımıza kadar sevgiyle kalın...

Dünya Neden İspanyolca değil, İngilizce konuşuyor?

Benzer Makaleler